مدلی برای ارزیابی توان مالی بانک‌های ایرانی

یکی از مشکلات اصلی در صنعت بانکداری ایران، فقدان مدلی جامع برای ارزیابی توان مالی بانک­ها با در نظر گرفتن شرایط بومی خاص صنعت بانکداری ایران می­باشد. این پژوهش باهدف تدوین و طراحی مدلی برای این منظور انجام‌شده است. در ارزیابی توان مالی بانک­ها، میزان صحت و سلامت ذاتی بانک­ها موردسنجش قرار می­گیرد. برای طراحی و تدوین مدل یادشده، ابتدا مدل مفهومی اولیه ارزیابی توان مالی بانک­ها با بررسی­های گسترده و استخراج ابعاد، مؤلفه­ها و شاخص­های پرکاربرد در این زمینه تدوین گردید. سپس این مدل در سه مرحله، روایی سنجی و بومی­سازی شد. در مرحله نخست با برگزاری جلسات پنل خبرگان، روایی محتوایی ابعاد، مؤلفه­ها و شاخص­ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم در مدل مفهومی اولیه انجام پذیرفت. در مرحله دوم با استفاده از نظرات خبرگان متشکل از اعضای هیأت ‌علمی دانشگاه­ها، مدیران و کارشناسان مجرب حوزه بانکی و تحلیل­گران صنعت بانکداری در بازار سرمایه، اعتبارسنجی ساختاری مدل صورت گرفت؛ و در نهایت در مرحله سوم، قابلیت اطمینان ابعاد و کل مدل مورد آزمایش قرار گرفت. مدل نهایی به‌دست‌آمده شامل 4 بُعد، 8 مؤلفه و 51 شاخص می­باشد که می­تواند به‌عنوان مدلی بومی و بدیع برای ارزیابی توان مالی بانک­های ایرانی مورداستفاده قرار گیرد. نتایج برآورد مدل نشان داد که بُعد وضعیت مالی، با 32 درصد وزن، بیشترین سهم را در میان ابعاد انعکاس‌دهنده توان مالی بانک­های ایرانی دارد. پس از بُعد وضعیت مالی، ابعاد وضعیت رقابتی، وضعیت مدیریت و وضعیت ریسک به ترتیب با اوزان 26، 25 و 16 در رتبه­های بعدی قرار گرفتند.